Hasło „choroby cywilizacyjne” nie jest jednoznaczne, a przez to bardzo pojemne. Nie ma sztywnych ram, choć najprościej powiedzieć, że są to choroby typowe dla XXI wieku. Są to schorzenia związane z rozwojem cywilizacji, a częstotliwość ich pojawiania się jest uzależniona od stopnia rozwoju cywilizacyjnego danej części świata. Brak jednoznacznego podziału, który pozwoliłby powiedzieć konkretnie, że ta czy inna choroba jest cywilizacyjną lub nie. Najlepszym dowodem jest jednak fakt, że odpowiadają one aż za około 80% zgonów. Dawniej świat dziesiątkowały epidemie dżumy i hiszpanki, a dziś są to problemy kardiologiczne, cukrzyca, nowotwory i otyłość czy choroby układu pokarmowego. Leczenie wielu z nich z powodzeniem może wesprzeć tlenoterapia hiperbaryczna.
Alergie
Znaczną grupę dolegliwości tego typu stanowią alergie skórne ale i atopowe zapalenie skóry, które dotyka coraz więcej osób. Tlen dostarczany do komórek skóry podczas terapii HBOT przyspiesza proces regeneracji i gojenia się. Stymuluje też proces produkcji komórek macierzystych i angiogenezy. W ten sposób poprawie ulega mikrokrążenie, a to redukuje ryzyko pojawienia się problemów skóry związanych z niedokrwieniem i niedotlenieniem takich jak wysypki, stany zapalne czy zakażenia bakteriami beztlenowymi. Lepsze dotlenienie tkanek zmniejsza zaczerwienienie oraz redukuje obrzęki. Choć sama terapia hiperbaryczna nie jest zalecana jako samodzielne rozwiązanie, to skojarzona z odpowiednimi lekami może znacząco podnieść ich skuteczność. Jeśli reakcje alergiczne lub objawy AZS występują z silnym podrażnieniem i ranami, komora hiperbaryczna pobudzi wytwarzanie takich substancji jak kolagen i elastyna. Ich zadaniem jest z kolei przyspieszenie procesu gojenia ran. Wskazaniem są zatem reakcje alergiczne, wysypki, rumień czy łuszczyca.
Depresja
Podawanie tlenu pod ciśnieniem wyższym niż atmosferyczne wpływa nie tylko na poprawę fizycznych parametrów pacjenta, ale też na jego układ nerwowy i nastrój. U osób z depresją szczególne znaczenie ma cykliczna terapia HBOT, która reguluje metabolizm komórek nerwowych, dotlenia je i usprawnia transport krwi do mózgu. To powoduje, że układ nerwowy pracuje sprawniej, a uszkodzone komórki zostają zregenerowane. Osoby z objawami depresji mogą zauważyć u siebie zmniejszenie dolegliwości. Korzystanie z tlenoterapii podnosi też skuteczność przyjmowanych leków.
Cukrzyca
Problemami, z którymi najczęściej borykają się cukrzycy jest oczywiście rozregulowany poziom cukru, ale też skłonność do powstawania miażdżycy oraz stopy cukrzycowej. Groźny jest utrudniony przepływ krwi do kończyn dolnych, a przez to ograniczone możliwości angiogenezy czy syntezowania kolagenu, czyli procesów, które pomagają w gojeniu ran. To z kolei tworzy doskonałe warunki dla bakterii beztlenowych doprowadzających stopniowo do martwicy tkanek. Tlenoterapia hiperbaryczna uniemożliwia tym bakteriom rozwój i działanie, a przez to przyspiesza gojenie się rany i odżywia komórki nawet najdalszych zakątków ciała. Eliminacja bakterii beztlenowych, zmniejszenie ryzyka pojawienia się infekcji i właściwości antyoksydacyjne terapii HBOT powodują, że jest to dobry sposób na wsparcie wielotorowego leczenia cukrzycy i poprawy jakości życia diabetyka.
Choroby serca – choroba wieńcowa, zawał serca
Dostarczenie organizmowi znacznie większej porcji tlenu ma także szereg zalet dla serca. Wyższe stężenie tego pierwiastka ogranicza szkodliwą działalność wolnych rodników i zmniejsza obszary objęte martwicą po chorobie wieńcowej czy zawale serca. Terapia w komorze hiperbarycznych redukuje ryzyko wystąpienia powikłań w obszarze układu sercowo-naczyniowego, ale też zmniejsza poziom śmiertelności. Pacjent zauważy u siebie poprawę rytmu serca i ograniczenie bólu. Notuje się też wzrost pojemności minutowej serca, a w przypadku choroby niedokrwiennej serca – wzrost tolerancji organizmu na aktywność fizyczną.
Udar mózgu
Podobnie jak ma to miejsce w przypadku depresji czy innych schorzeń neurologicznych, dostarczenie układowi nerwowemu dużej porcji tlenu, również po udarze mózgu można zauważyć liczne korzyści. Regularne terapie w komorze hiperbarycznej pozwalają pacjentom po udarach odzyskać podstawowe funkcje, takie jak mowa czy panowanie nad wszystkimi częściami ciała. Ustępuje paraliż, dochodzi do poprawy mikrokrążenia i metabolizmu komórkowego oraz wzrasta aktywność w obszarze angiogenezy i neurogenezy.
Bibliografia:
Kitajewska i inni, Choroby cywilizacyjne i ich prewencja, „Journal of Clinical Healthcare”
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5521886/
https://www.researchgate.net/profile/Alan_Morris3/publication/11095896_Hyperbaric_Oxygen_for_Acute_Carbon_Monoxide_Poisoning/links/541c334a0cf2218008c4fc82.pdf
http://www.jpgmonline.com/article.asp?issn=0022-3859;year=1992;volume=38;issue=3;spage=112;epage=114;aulast=Doctor
https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/01.str.0000050644.48393.d0
Zarys medycyny hiperbarycznej Aleksander Sieroń i wsp.2006
